Tìm hiểu bệnh dịch tả gà – nguyên nhân, dấu hiệu, cách phòng ngừa và điều trị đơn giản, hiệu quả. Bảo vệ đàn gà với vaccine và vệ sinh chuồng trại.

Bệnh Dịch Tả Gà – Cách Nhận Biết, Phòng Ngừa Và Điều Trị Cho Bà Con

Bệnh dịch tả gà, hay còn gọi là bệnh Newcastle, là một trong những bệnh nguy hiểm nhất trong chăn nuôi gà tại Việt Nam, có thể làm chết cả đàn nếu không được kiểm soát. Bệnh do virus Newcastle (NDV) gây ra, lây lan nhanh qua phân, nước mũi, hoặc dụng cụ chăn nuôi bẩn. Với bà con nông dân, việc hiểu rõ bệnh dịch tả gà, biết cách nhận biết, phòng ngừa và điều trị sẽ giúp bảo vệ đàn gà, giảm thiệt hại kinh tế. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu để bà con áp dụng ngay tại trại.

1. Bệnh Dịch Tả Gà Là Gì?

Bệnh dịch tả gà là bệnh truyền nhiễm do virus Newcastle (NDV) gây ra, ảnh hưởng nghiêm trọng đến gà, đặc biệt là gà con và gà chưa tiêm vaccine. Bệnh phổ biến ở các tỉnh miền Bắc, miền Trung Việt Nam, nơi khí hậu ẩm ướt tạo điều kiện cho virus lây lan. Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 90-100% ở đàn không được phòng ngừa, khiến bà con chịu tổn thất lớn.

Bệnh lây qua các con đường chính:

• Phân, dịch tiết: Virus có trong phân, nước mũi, hoặc nước dãi của gà bệnh.
• Máng ăn, nước uống: Virus bám vào dụng cụ chăn nuôi bị nhiễm bẩn.
• Con người: Qua quần áo, giày dép, hoặc xe chở gà từ vùng dịch.
• Chim hoang dã: Vịt, ngan hoang hoặc chim di cư mang virus mà không có triệu chứng.

Virus NDV sống sót lâu trong môi trường lạnh, ẩm (3-6 tháng ở 1-4°C), nhưng dễ bị tiêu diệt bởi ánh nắng hoặc thuốc khử trùng như Formol, Virkon, hoặc Novacide.

2. Dấu Hiệu Nhận Biết Bệnh Dịch Tả Gà

Bà con cần kiểm tra đàn gà hàng ngày để phát hiện sớm bệnh dịch tả gà. Dưới đây là các dấu hiệu dễ nhận biết:

• Hô hấp bất thường:
  • Gà ho, khò khè, thở khó, há mỏ.
  • Chảy nước mũi, mắt đỏ hoặc có dịch tiết.
• Tiêu hóa:
  • Tiêu chảy phân xanh, xám, mùi hôi.
  • Gà ăn ít, sụt cân nhanh.
• Thần kinh:
  • Gà ủ rũ, nằm co quắp, run rẩy.
  • Liệt chân, cánh, hoặc quay đầu vòng vòng.
• Mào và bọng:
  • Mào tím, sưng to, hoặc khô héo.
• Sản lượng trứng:
  • Gà đẻ giảm trứng, trứng mỏng vỏ, dị dạng.

Khi mổ khám:

• Xuất huyết ở khí quản, dạ dày tuyến, ruột.
• Đầu sưng phù, mắt đỏ, túi khí dày đục.
• Nang trứng gà đẻ mềm nhão, thoái hóa.

Lưu ý: Một số gà có thể chết đột ngột mà không có dấu hiệu rõ ràng, đặc biệt với chủng virus cực độc.

3. Cách Phòng Ngừa Bệnh Dịch Tả Gà

Để bảo vệ đàn gà khỏi bệnh dịch tả gà, bà con cần áp dụng các biện pháp sau:

3.1. Tiêm Vaccine Đúng Lịch

• Loại vaccine: Vaccine Lasota (nhỏ mắt hoặc uống) là phổ biến, dễ mua tại các cửa hàng thú y như traiga.vn.
• Lịch tiêm:
  • Gà con: Nhỏ vaccine Lasota khi 1-5 ngày tuổi, nhắc lại ở 21 ngày tuổi.
  • Gà lớn: Tiêm nhắc lại mỗi 3-4 tháng, tùy theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.
• Mẹo: Pha vaccine đúng liều, dùng trong 2 giờ sau khi pha để đảm bảo hiệu quả.

3.2. Vệ Sinh Chuồng Trại

• Dọn chuồng hàng ngày, không để phân tích tụ, giữ khô ráo.
• Phun thuốc khử trùng như Formol 5%, Virkon, hoặc Novasept 1-2 lần/tuần.
• Lắp lưới chắn chuồng để ngăn chim hoang dã (vịt, ngan) mang virus vào.

3.3. Kiểm Soát Gà Mới

• Gà mới mua cần nuôi riêng trong khu cách ly 2-3 tuần.
• Không mua gà từ các chợ hoặc vùng đang có dịch bệnh.

3.4. Chăm Sóc Dinh Dưỡng

• Cho gà ăn cám chất lượng, bổ sung vitamin B-complex, vitamin C (như Via.Vitol) để tăng sức đề kháng.
• Đảm bảo nước uống sạch, không để phân hoặc rác rơi vào máng.

3.5. Theo Dõi Đàn Gà

• Quan sát gà mỗi ngày, ghi lại các dấu hiệu bất thường như ăn ít, ủ rũ, hoặc chết đột ngột.
• Báo ngay cho thú y nếu thấy gà có triệu chứng nghi ngờ bệnh dịch tả gà.

4. Phác Đồ Điều Trị Bệnh Dịch Tả Gà

Hiện không có thuốc chữa khỏi bệnh dịch tả gà, nhưng bà con có thể áp dụng các phác đồ hỗ trợ để giảm thiệt hại và ngăn nhiễm khuẩn thứ phát. Dưới đây là phác đồ cụ thể:

Hành động khi có bệnh:

• Cách ly: Chuyển gà bệnh ra khu riêng ngay lập tức.
• Báo thú y: Liên hệ bác sĩ thú y hoặc cơ quan nông nghiệp địa phương để xét nghiệm và hướng dẫn.
• Xử lý gà chết: Đeo găng tay, khẩu trang, đốt hoặc chôn sâu gà chết (rắc vôi bột quanh hố chôn).
• Khử trùng: Vệ sinh chuồng trại bằng thuốc khử trùng mạnh sau khi xử lý gà bệnh.

5. Tác Động Của Bệnh Dịch Tả Gà

Bệnh dịch tả gà gây thiệt hại lớn:

• Chết hàng loạt: Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 90-100% ở đàn không tiêm vaccine.
• Giảm năng suất: Gà sống sót đẻ ít trứng, tăng trưởng chậm, chất lượng thịt giảm.
• Tốn chi phí: Mua vaccine, thuốc khử trùng, và xử lý gà chết làm tăng chi phí chăn nuôi.

Phòng ngừa là cách tiết kiệm nhất để bảo vệ đàn gà và kinh tế của bà con.

6. An Toàn Thực Phẩm Và Sức Khỏe

• Thực phẩm an toàn: Thịt và trứng gà nấu chín kỹ vẫn an toàn để ăn, vì virus NDV bị tiêu diệt ở nhiệt độ cao.
• Sức khỏe con người: Người tiếp xúc trực tiếp với gà bệnh mà không đeo bảo hộ có thể bị viêm mắt nhẹ (rất hiếm). Bà con nên đeo găng tay, khẩu trang và rửa tay sạch sau khi xử lý gà.

7. Câu Hỏi Thường Gặp Về Bệnh Dịch Tả Gà

7.1. Làm sao biết đàn gà bị bệnh dịch tả?

Nhìn thấy gà ho, khò khè, tiêu chảy phân xanh, mào tím, hoặc chết đột ngột. Gọi thú y để kiểm tra ngay.

7.2. Vaccine nào tốt nhất để phòng bệnh dịch tả gà?

Vaccine Lasota là lựa chọn phổ biến, hiệu quả. Nhỏ mắt hoặc pha nước cho gà con từ 1-5 ngày tuổi.

7.3. Bệnh dịch tả gà có lây sang người không?

Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến gà. Người có thể bị viêm mắt nhẹ nếu không đeo bảo hộ, nhưng rất hiếm.

7.4. Gà bị bệnh có chữa được không?

Không có thuốc chữa khỏi, nhưng dùng kháng thể và kháng sinh hỗ trợ có thể giảm thiệt hại. Cách ly và khử trùng là quan trọng.

8. Kết Luận

Bệnh dịch tả gà là mối nguy lớn, nhưng bà con có thể bảo vệ đàn gà bằng cách tiêm vaccine đúng lịch, giữ chuồng sạch, và theo dõi sức khỏe hàng ngày. Khi phát hiện bệnh, cần cách ly ngay, báo thú y, và áp dụng phác đồ hỗ trợ để giảm tổn thất. Hãy bắt đầu phòng ngừa ngay hôm nay để đàn gà luôn khỏe mạnh và chăn nuôi hiệu quả. Để biết thêm chi tiết, bà con có thể liên hệ bác sĩ thú y hoặc tham khảo các nguồn uy