Bệnh Gumboro Ở Gà – Hướng Dẫn Dễ Hiểu Cho Bà Con Nông Dân

Bệnh Gumboro trên gà, hay bệnh viêm túi Fabricius, là một bệnh nguy hiểm khiến bà con chăn nuôi lo lắng vì có thể làm chết cả đàn gà. Bệnh do virus Gumboro gây ra, tấn công hệ miễn dịch, khiến gà dễ mắc thêm bệnh khác như Newcastle hay E.coli. Để bảo vệ đàn gà, bà con cần biết cách nhận ra, phòng tránh và xử lý bệnh Gumboro trên gà. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết, dễ hiểu, giúp bà con áp dụng ngay tại chuồng trại để giảm thiệt hại và nuôi gà hiệu quả!

1. Bệnh Gumboro Là Gì?

Bệnh Gumboro trên gà là bệnh truyền nhiễm do virus Gumboro (IBDV) gây ra, phá hủy túi Fabricius – cơ quan giúp gà tạo miễn dịch. Khi túi Fabricius bị tổn thương, gà mất khả năng chống lại bệnh tật, dễ mắc các bệnh kế phát và chết hàng loạt. Bệnh thường xuất hiện ở gà con từ 2-12 tuần tuổi, đặc biệt 3-6 tuần, với tỷ lệ tử vong từ 20-50% nếu không kiểm soát tốt.

Bệnh lây lan qua:

• Phân gà bệnh: Virus có trong phân, dịch tiết nước mũi.
• Máng ăn, nước uống: Virus bám vào dụng cụ chăn nuôi bẩn.
• Quần áo, giày dép: Người ra vào chuồng có thể mang virus.
• Chuột, gián: Các loài này có thể truyền virus từ chuồng bệnh sang chuồng khỏe.

Virus Gumboro rất “cứng đầu”, sống được hàng tháng trong chuồng ẩm, lạnh, nhưng dễ bị tiêu diệt bởi thuốc khử trùng như Formol hoặc Virkon.

2. Nhận Biết Bệnh Gumboro Qua Dấu Hiệu

Bà con cần để ý đàn gà mỗi ngày để phát hiện sớm bệnh Gumboro trên gà. Dưới đây là các dấu hiệu dễ thấy:

• Biểu hiện bên ngoài:
  • Gà ủ rũ, lông xù, tụm lại góc chuồng, run rẩy.
  • Tiêu chảy phân trắng đục, có bọt, mùi hôi.
  • Gà mổ hậu môn lẫn nhau, sốt cao, bỏ ăn, khát nước.
  • Chết nhiều sau 5-7 ngày, nhất là gà con.
• Bệnh tích khi mổ:
  • Túi Fabricius sưng to, đầy dịch nhầy hoặc máu, sau đó teo nhỏ.
  • Cơ đùi, ngực có đốm xuất huyết hoặc vết trắng.
  • Thận sưng, có muối urat (chấm trắng).
  • Ruột chứa dịch nhầy, niêm mạc đỏ hoặc xuất huyết.

Mẹo nhận biết: Gà chết do Gumboro thường nằm với một chân duỗi trước, một chân duỗi sau, lòng bàn chân hướng lên trời.

3. Cách Phòng Ngừa Bệnh Gumboro

Phòng bệnh là cách tốt nhất để bảo vệ đàn gà khỏi bệnh Gumboro trên gà. Bà con hãy làm theo các bước sau:

3.1. Tiêm Vaccine Gumboro

• Loại vaccine: Vaccine Nobilis Gumboro D78, 228E hoặc Hipra rất phổ biến.
• Lịch tiêm:
  • Gà con: Nhỏ mắt hoặc pha nước uống lúc 5-7 ngày tuổi (nếu gà mẹ chưa tiêm vaccine) hoặc 12-14 ngày tuổi (nếu gà mẹ đã tiêm).
  • Nhắc lại: Mũi 2 lúc 18-21 ngày, mũi 3 lúc 25-28 ngày.
• Mẹo: Mua vaccine ở cửa hàng thú y uy tín, pha đúng liều, dùng trong 2 giờ để vaccine không mất tác dụng.

3.2. Giữ Chuồng Sạch Sẽ

• Dọn phân gà mỗi ngày, giữ chuồng khô, thoáng khí.
• Phun thuốc khử trùng như Formol 3%, Cloramin 2%, hoặc Virkon (5ml/1L nước) 1-2 lần/tuần.
• Rắc vôi bột quanh chuồng (1kg/10-15m²) để diệt virus.

3.3. Kiểm Tra Gà Mới

• Gà mới mua cần nuôi riêng trong chuồng cách ly 2-3 tuần để kiểm tra sức khỏe.
• Không mua gà từ vùng đang có dịch hoặc chợ không rõ nguồn gốc.

3.4. Nuôi Gà Khỏe Mạnh

• Cho gà ăn cám tốt, bổ sung vitamin C, B-complex, hoặc điện giải (như T.C.K.C, Supervitamin).
• Đảm bảo nước uống sạch, không để phân rơi vào máng.

3.5. Quan Sát Đàn Gà

• Kiểm tra gà mỗi ngày, chú ý các dấu hiệu như tiêu chảy, xù lông, hoặc chết bất thường.
• Gọi bác sĩ thú y ngay nếu nghi ngờ gà bị bệnh.

4. Phác Đồ Điều Trị Bệnh Gumboro

Bệnh Gumboro trên gà không có thuốc chữa khỏi vì do virus gây ra. Tuy nhiên, bà con có thể dùng phác đồ hỗ trợ để giảm tỷ lệ chết và ngăn bệnh kế phát (như E.coli, cầu trùng):

Bước xử lý khi có bệnh:

• Cách ly: Chuyển gà bệnh ra chuồng riêng ngay.
• Khử trùng: Phun thuốc sát trùng chuồng, máng ăn, máng uống mỗi ngày.
• Xử lý gà chết: Đeo găng tay, khẩu trang, đốt hoặc chôn sâu gà chết, rắc vôi bột quanh hố.
• Báo thú y: Gọi bác sĩ thú y để kiểm tra và hướng dẫn thêm.

Lưu ý: Không dùng kháng sinh ngay từ đầu vì có thể làm gà yếu hơn, chỉ dùng khi có dấu hiệu bệnh kế phát.

5. Tác Động Của Bệnh Gumboro

Bệnh Gumboro trên gà gây thiệt hại lớn:

• Chết nhiều: Tỷ lệ tử vong 20-50%, có thể đến 70% nếu ghép bệnh khác.
• Chậm lớn: Gà sống sót còi cọc, đẻ ít trứng, chất lượng thịt giảm.
• Tốn chi phí: Mua vaccine, thuốc khử trùng, và xử lý gà chết làm tăng chi phí chăn nuôi.

Bệnh làm suy yếu miễn dịch, khiến gà dễ mắc thêm các bệnh khác, gây thiệt hại lâu dài.

6. An Toàn Thực Phẩm Và Sức Khỏe

• Thực phẩm an toàn: Thịt và trứng gà nấu chín kỹ vẫn an toàn vì virus Gumboro không chịu được nhiệt độ cao.
• Sức khỏe con người: Bệnh không lây sang người, nhưng bà con nên đeo găng tay, khẩu trang khi xử lý gà bệnh để tránh kích ứng da, mắt.

7. Câu Hỏi Thường Gặp

7.1. Gà mắc bệnh Gumboro có dấu hiệu gì?

Gà tiêu chảy phân trắng, xù lông, ủ rũ, tụm góc chuồng. Mổ khám thấy túi Fabricius sưng hoặc teo, cơ đùi xuất huyết.

7.2. Vaccine nào phòng bệnh Gumboro tốt?

Vaccine Nobilis Gumboro D78 hoặc 228E rất hiệu quả. Nhỏ mắt hoặc pha nước lúc gà 5-7 ngày tuổi.

7.3. Có chữa được bệnh Gumboro không?

Không có thuốc chữa khỏi, nhưng kháng thể và thuốc hỗ trợ giúp giảm tỷ lệ chết và tăng sức đề kháng.

7.4. Bệnh Gumboro có lây sang người không?

Không, bệnh chỉ ảnh hưởng đến gà. Bà con nên vệ sinh sạch sẽ khi xử lý gà bệnh.

8. Kết Luận

Bệnh Gumboro trên gà là mối nguy lớn, nhưng bà con có thể bảo vệ đàn gà bằng cách tiêm vaccine đúng lịch, giữ chuồng sạch, và chăm sóc tốt. Nếu phát hiện bệnh, hãy cách ly gà bệnh, báo thú y, và dùng phác đồ hỗ trợ để giảm thiệt hại. Hãy bắt đầu phòng bệnh ngay hôm nay để đàn gà khỏe mạnh, chăn nuôi có lãi! Bà con cần thêm thông tin? Liên hệ bác sĩ thú y địa phương để được hỗ trợ nhé!